89 бап. Балалардың құқықтары

1. Әр баланың құқығы бар:

1) денсаулық сақтау жүйесінің қазіргі заманғы және тиімді қызметтерін және ауруларды емдеу мен денсаулықты қалпына келтіру құралдарын пайдалану;

2) денсаулық сақтау саласындағы білім;

3) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық қарап-тексеруді және динамикалық байқауды, емдеуді, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді және сауықтыруды қамтиды.

2. Балаларды стационарлық емдеу кезінде:

1) үш жасқа дейінгі, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтіп-бағуға мұқтаж ересек, науқасы ауыр балаларды күтіп-бағуды тікелей жүзеге асыратын анасына (әкесіне) немесе өзге адамға еңбекке уақытша жарамсыздық туралы Парақ беріліп, онымен медициналық ұйымда бірге болу мүмкіндігі беріледі;

2) бір жасқа дейінгі баланы емізетін ана баланы күтіп-бағу үшін медициналық ұйымда болған барлық кезеңге тегін тамақпен қамтамасыз етіледі.

3. Мектеп жасындағы балалардың стационарлық, қалпына келтіру емі кезеңінде стационар, оңалту орталығы, санаторий жағдайында үздіксіз білім алуға құқығы бар.

Балалардың стационарлық бөлімшелерінің және балалардың мамандандырылған стационарлық медициналық ұйымдарының пациенттеріне ойын ойнауға, демалуға және тәрбие жұмысын жүргізуге қажетті жағдайлар жасалады.

4. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес кемтар балалардың, сондай-ақ АИТВ жұқтырған, ЖИТС-пен ауыратын балалардың білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау алуға құқығы бар.

АИТВ жұқтырған балалардың балалар үйлерінде және жалпы мақсаттағы өзге де медициналық және оқу-тәрбие ұйымдарында болуға құқығы бар.

5. Балаларды балалар үйіне және білім беру ұйымдарына, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарға орналастыруға медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

91 бап. Пациенттердің құқықтары

1. Осы Кодекстің 88-бабында көрсетілген құқықтардан басқа пациент мынадай құқықтарға ие::

1) диагностика, емдеу және күтім жасау процесінде өзіне лайықты ілтипат білдіру, өзінің мәдени және жеке басының құндылықтарына құрметпен қарау;

2) қандай да бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық өлшемшарттар негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға құқығы бар;

3) дәрігерді немесе медициналық ұйымды, оның ішінде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау ұйымдарында қызметін жүзеге асыратын шетелдік дәрігерді таңдауға, ауыстыруға құқылы;

3-1) медициналық ұйымда аудио – және (немесе) бейнебақылау және жазба жүргізілетіні туралы құлақтандыру;

4) отбасы, туыстары мен достары, сондай-ақ діни бірлестіктер қызметшілерінің тарапынан қолдау көрсетілуге тиіс;

5) медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі қандай мүмкіндік берсе, сондай шамада азапты жеңілдету;

6) өзінің денсаулық жағдайы туралы тәуелсіз пікір алу және консилиум өткізу;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтар жатады.

2. Көру және (немесе) есту қабілеті бұзылған адамдар үшін қолжетімділігі ескеріле отырып, пациенттің өз құқықтары мен міндеттері туралы, көрсетілетін қызметтер, көрсетілетін ақылы қызметтердің құны, оларды ұсыну тәртібі туралы ақпарат алуға құқығы бар. Пациенттің құқықтары туралы ақпарат медициналық ұйымдардың көрнекі үгіттеу орындарында орналастырылуға тиіс.

Медициналық ұйымға түскен кезде пациентке өзіне медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен кәсіптік мәртебесі туралы, сондай-ақ медициналық ұйымның ішкі тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер берілуге тиіс.

3. Медициналық көмек хабардар етілген пациенттің ерікті түрдегі ауызша немесе жазбаша келісімі алынғаннан кейін көрсетілуге тиіс. Инвазиялық араласулар кезінде пациенттің жазбаша ерікті келісімі уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша жасалады.

4. Пациенттің медициналық көмек алу кезінде ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді, емделуден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, емделуші үшін қолжетімді нысандағы диагнозы, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпаратты қоса алғанда, өз денсаулығының жай-күйі туралы толық ақпарат алуға, сондай-ақ оны үйіне шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерін түсіндіруге құқығы бар.

5. Пациент өзінің денсаулық жағдайы туралы ақпаратты хабарлау қажет адамды тағайындай алады. Пациенттің ақпарат алудан бас тартуы жазбаша ресімделеді және медициналық құжаттамаға енгізіледі.

6. Егер медициналық ақпаратты беру пациентке пайда әкеліп қана қоймай, оған елеулі зиян келтіреді деп пайымдауға дәлелді негіздер болған жағдайларда ғана ақпарат пациенттен жасырылуы мүмкін. Бұл жағдайда бұл ақпарат пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарланады.

7. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары жағдайында медициналық көмек алатын пациенттердің оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға құқығы бар.

8. Пациенттердің құқықтарын қорғауды денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

9. Медициналық көмек алу кезінде пациент тағайындалған дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға құқылы.

10. Некеге тұратын азаматтардың медициналық және медициналық-генетикалық зерттеп-қаралуға құқығы бар.

92 бап. Пациенттердің міндеттері

1. Пациент осы Кодекстің 90-бабында көрсетілген міндеттерден басқа:

1) өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға міндетті;

2) медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен әдептілік танытуға;

3) диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға, медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға міндетті;

4) медициналық ұйымның ішкі тәртіп қағидаларын сақтауға және мүлкіне ұқыпты қарауға, медициналық көмек алу кезінде медицина персоналымен ынтымақтасуға;

5) диагностикалау және емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда өз денсаулығы жай-күйінің өзгеруі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге міндетті;

6) басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті;

8) медициналық ұйыммен жасалған шартқа сәйкес амбулаториялық деңгейде медициналық және дәрілік көмек алу кезінде тағайындалған барлық нұсқамаларды орындауға міндетті.

2. Осы баптың 1 — тармағының 2) – 4) тармақшаларында көрсетілген пациенттердің міндеттері науқас балаға стационарда күтім жасауды тікелей жүзеге асыратын ата-аналарға немесе өзге де адамдарға қолданылады.

93 бап. Медициналық көмектен бас тарту құқығы

1. Осы Кодекстің 94-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, пациенттің немесе оның заңды өкілінің медициналық көмектен бас тартуға құқығы бар.

2. Пациентке немесе оның заңды өкіліне медициналық көмектен бас тартқан кезде оған қолжетімді нысанда ықтимал салдарлар түсіндірілуге тиіс.

3. Медициналық көмектен бас тарту ықтимал салдарларды көрсете отырып, медициналық құжаттарға жазбамен ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.

Пациент не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, бұл туралы медициналық құжаттамада тиісті жазба жүзеге асырылады және оған медицина қызметкері қол қояды.

4. Кәмелетке толмаған адамның не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері аталған адамдардың өмірін сақтап қалу үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан кезде медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншы және қамқоршы органға және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.

94 бап. Көмек азаматтардың келісімінсіз медициналық көмек

1. Азаматтардың келісімінсіз медициналық көмек көрсетуге адамдарға қатысты жол беріледі:

1) өз еркін білдіруге мүмкіндік бермейтін есеңгіреген, масаң күйде жүрген адамдарды;

2) айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардан зардап шегетіндерге;;

3)психикасының ауыр бұзылуынан (ауруынан) зардап шегетіндерге;

4) психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші және қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған адамдарға беріледі.

2. Кәмелетке толмағандарға және сот әрекетке қабілетсіз деп таныған азаматтарға қатысты медициналық көмек көрсетуге келісімді олардың заңды өкілдері береді. Заңды өкілдері болмаған кезде медициналық көмек көрсету туралы шешімді консилиум қабылдайды, ал консилиум жинау мүмкін болмаған кезде — медициналық ұйымның лауазымды адамдары мен заңды өкілдерін кейіннен хабардар ете отырып, тікелей медицина қызметкері қабылдайды.

3. Азаматтардың келісімінсіз медициналық көмек көрсету осы статттың 1-тармағында көзделген негіздер жойылғанға дейін жалғасады